Een ouderbelofte kan worden gezien als een inspanningsverplichting die ouders met hun kind of kinderen vastleggen. Het is een document waarin gescheiden ouders kunnen vastleggen dat ze niet alleen de ouders zijn van een minderjarig kind maar ook ouders zullen blijven en hierbij hun persoonlijke belangen als gescheiden ex-partners naast zich neerleggen. Een liefdespaar wordt door een scheiding immers een ouderpaar. Hoewel dit geen officieel document is, kan er wel veel waarde aan een ouderbelofte worden gehecht. We spraken over de toepassing van de ouderbelofte met familiemediator Ruud Serraarens.
Dit gesprek over de ouderbelofte die we met Ruud hadden, kan gezien worden als vervolg op het eerdere gesprek met deze mediator over scheiden en kinderen. In dit gesprek benadrukte Ruud dat de impact van scheidende ouders enorm groot is op kinderen en dat dit een niet te onderschatten aandacht.
Ouderbelofte om commitment aan de ouders te vragen
Een ouderbelofte wordt gezien als een document dat kan worden ingezet om commitment aan de ouders te vragen. De vraag die hierbij kan ontstaan, is wat de verhouding is van een ouderbelofte met een ouderschapsplan. Ruud legt dit uit door het “probleem” van het hanteren van een ouderschapsplan onder de aandacht te brengen:
“Als ik als mediator begeleiding biedt aan scheidende ouders, stuur ik vaak aan het begin van het traject de ouderbelofte toe. Hiervoor gebruik ik vaak het document van Villa Pinedo omdat deze organisatie heel sterk is op dit gebied en een goede ouderbelofte ter beschikking heeft. Uiteraard vraag ik of de ouders zich kunnen vinden in de punten die hierin staan. Het is niet iets dat ik ze laat ondertekenen, want het is geen verplichting. Dat is eigenlijk ook het “probleem” met een ouderschapsplan. Het is een plan maar niet meer dan dat. Het is geen convenant waarmee je naar de rechter kunt stappen als je ex-partner zich er niet aan houdt. Alhoewel het wel verplicht is als het scheidende stel minderjarige kinderen heeft. Ondanks dat de rechter een stempel zet op het ouderschapsplan is de navolging hiervan niet gegarandeerd.”
Voornaamste doelstelling van een ouderbelofte
“Een ouderbelofte heeft als doelstelling dat ouders over hun eigen schaduw heen stappen. In de meeste gevallen worden onderlinge problemen immers over de rug van de kinderen uitgevochten. Dat is echt een maatschappelijk probleem. Als mediator probeer ik er mijn uiterste best voor te doen om dit bewustzijn te creëren. Dat is alles wat je kan doen. Met een ouderbelofte beloof je je kind iets als ouder. Het is een goed hulpmiddel om scheidende (en gescheiden) ouders ervan bewust laten worden dat ze hun eigen ego soms even opzij moeten zetten. In veel gevallen wordt er meer waarde gehecht een belofte die ouders aan een kind doen dan aan elkaar.”
Een praktijksituatie:
Uiteraard vroegen we Ruud naar een praktijksituatie. Helaas kostte het hem geen moeite om een voorbeeld uit de praktijk te herinneren waarbij de emoties de overhand kregen ten opzichte van de rationele gedachte:
“Het komt regelmatig voor dat ik mensen aan tafel heb waarmee ik alles heb besproken en we vervolgens bij het ouderschapsplan terecht komen. De vrouw is boos omdat de man haar heeft verlaten om met een andere vrouw te zijn. Toch hebben deze mensen voor mediation gekozen omdat ze er samen willen uitkomen. De vrouw wil in het ouderschapsplan opgenomen hebben dat er geen contact is tussen hun kind en de nieuwe vriendin. De man stemt hiermee in omdat hij inziet dat ze het met elkaar eens moeten worden. Een paar weken later staat zijn vriendin echter als verrassing op te stoep terwijl zijn kind ook bij hem is. Als hij hun kind terug gaat brengen naar de vrouw, vertelt het kind gelijk dat ze de nieuwe vrouw ontmoet heeft. Het kind wordt naar boven gestuurd en er ontstaat een heftige ruzie tussen de ouders die volledig uit de hand loopt. Het kind krijgt bovenaan de trap alles mee…. Met uiteraard alle bijbehorende traumatische gevolgen….”
“Dit soort situaties kunnen gebeuren en zijn niet altijd te voorkomen. In dit geval was het bezoek van de nieuwe vrouw immers een verrassing maar moeder is boos dat vader zich zogenaamd niet aan het plan heeft gehouden. Natuurlijk is dat als mediator lastig omdat het plan op goed vertrouwen wordt opgesteld.”
“Het probleem in dit geval is dat de vader en moeder niet als ouders met elkaar communiceren maar als partners. Doordat er in de relatie iets is gebeurd (bijvoorbeeld vreemdgaan), is het vertrouwen in elkaar als ouder ook weg. In het ouderschapsplan probeert moeder daarom alles dicht te timmeren maar het is in de praktijk bijna onmogelijk om je daaraan te houden. Het gevolg is dat de ex-partners elkaar kwetsen.”
Ouderbelofte als hulp bij de transitie van een echtpaar naar ouderpaar
In het gesprek maakte Ruud van de gelegenheid gebruik om te benadrukken dat een ouderbelofte moet worden gezien als hulp bij de transitie van een echtpaar naar ouderpaar.
“De ouderbelofte bespreek ik altijd vooraf maar geeft absoluut geen garantie. Het is een tool die kan worden gebruikt om de transitie van een echtpaar naar een ouderpaar wat eenvoudiger te maken en om te leren inzien dat de eigen belangen hierbij opzij moeten worden geschoven. Dit is een proces dat in de praktijk best ingewikkeld kan zijn. Ik heb daar alle begrip voor maar het is voor het kind niet goed natuurlijk. Een ouderbelofte kan scheidende ouders helpen om op de juiste manier te communiceren en ouders te zijn voor het kind.”
